Սարդարապատի հուշահամալիրում այսօր՝ մայիսի 28-ին, նշվում է Հանրապետության օրը` հայոց պետականության վերականգնման տոնը:
Սարդարապատում նշվում է Առաջին Հանրապետության 101-ամյակը. Այստեղ է նաեւ Փաշինյանը (ուղիղ)
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 28 մայիսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ:Տոնական միջոցառումներին մասնակցելու համար Սարդարապատ է մեկնել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, հայտնում է NEWS.am-ը:
Ուղիղ 101 տարի առաջ, 1918թ. մայիսին Ղարաքիլիսայում, Բաշ-Ապարանում եւ Սարդարապատում հայկական կանոնավոր ուժերին եւ կամավորականներին հաջողվեց կենաց եւ մահու ճակատամարտերում փայլուն եւ անհավանական հաղթանակ տանել թուրք հրոսակների դեմ` կասեցնելով նրանց առաջխաղացումը:
Հաղթանակը հնարավորություն տվեց հայ ժողովրդին վերականգնել շուրջ 9 դար առաջ կորցրած անկախությունը: Մայիսի 26-ին լուծարվել էր Անդրկովկասյան Սեյմը, Ադրբեջանն ու Վրաստանն անկախություն էին ստացել:
Հայոց ազգային խորհուրդը Թիֆլիսում հռչակեց Հայաստանի անկախությունը: «Անդրկովկասի քաղաքական ամբողջության լուծումով եւ Վրաստանի ու Ադրբեջանի անկախության հռչակումով ստեղծված նոր կացության հանդեպ` Հայոց ազգային խորհուրդը իրեն հայտարարում է հայկական գավառների գերագույն միակ իշխանությունը: Որոշ ծանրակշիռ պատճառներով թողնելով մոտիկ օրերը կազմել Հայոց ազգային կառավարություն` Ազգային խորհուրդը ժամանակավորապես ստանձնում է կառավարական բոլոր ֆունկցիաները` հայկական գավառների քաղաքական ղեկը վարելու». ահա այս ձեւակերպումն էլ դարձավ Հայաստանի անկախության հռչակագիրը:
Հունիսի 4-ին Բաթումում ստորագրվեց հայ-թուրքական հաշտեցման պայմանագիրը, եւ 11 հազար քմ տարածքի վրա ձեւավորվեց Հայաստանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը:
Հայաստանի առաջին հանրապետությունը կարճ ժամանակում ստեղծեց պետության բնորոշ բոլոր ատրիբուտները, ընտրեց խորհրդարան (նախագահ Ավետիք Սահակյան) եւ կառավարություն ձեւավորեց (վարչապետ` Հովհաննես Քաջազնունի):
Հայաստանի առաջին հանրապետությունը կարճ կյանք ունեցավ, 1920թ. դեկտեմբերի 2-ին Հայաստանը խորհրդայնացավ:
Այդուհանդերձ, դարեր ի վեր փափագած անկախությունն ու ու առաջին պետությունը կատարեց իր պատմական առաքելությունը եւ հայ ժողովրդին փրկեց կործանումից:
1992թ.-ից մայիսի 28-ը պաշտոնապես նշվում է որպես Հանրապետության օր: Այսօր ավանդաբար միջոցառումները տեղի են ունենում Սարդարապատի հուշահամալիրում, ուր այցելում են հանրապետության բարձրագույն ղեկավարությունը, պարզապես շարքային քաղաքացիներ, հայեր` աշխարհի տարբեր վայրերից, հարգելու մայիսյան հերոսամարտերում ընկած հայորդիների հիշատակն ու տոնելու բաղձալի անկախությունը:
