ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 28 հոկտեմբերի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Նրա խոսքով՝ պետք է գտնվեն մեխանիզմներ, որոնք Ադրբեջանի կառավարությանը կստիպեն ընդունել 1991 թվականին տեղի ունեցած ինքնորոշման հանրաքվեի արդյունքը կամ ընդունել միջազգայնորեն հոմոլոգացված նոր հանրաքվե`դիտորդ երկրների միջնորդությամբ և միջազգային ճնշմամբ:

«Արցախպրես»-ի թղթակցի հետ զրույցում Սամ Նունեզը նշել է, որ բանակցությունների այս ամբողջ սցենարը շատ քիչ հավանական է, եթե նախապես Ադրբեջանի ագրեսիաները չեն դադարում Արցախի տարածքում: Ըստ մեր զրուցակցի՝ այդ պատճառով անհրաժեշտ է ՄԱԿ-ի և բոլոր միջնորդ երկրների ներգրավումը, ինչպես նաև կարևոր է քննարկումների և բանակցությունների սցենարներ մշակել ու վերջ տալ զինված հակամարտությանը:

Սամ Նունեզի հետ մեր զրույցի կարևոր այլ մանրամասներ ներկայացնում ենք ստորև.

-Որպես դեմոկրատ, մարդու իրավունքների և ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի պաշտպան՝ հուսով եմ՝ այդպես է: Դիվանագիտական ուղին ցանկացած հակամարտության լուծման միակ իրական միջոցն է: Արցախի Հանրապետությունը Ադրբեջանից անջատ, ինքնիշխան և անկախ պետություն ճանաչելը ավելի քան 3 տասնամյակ տևած հակամարտության մշտական և կայուն լուծում գտնելու միակ բանաձևն է:

Սա այն էր, ինչ ես մեկ տարի առաջ փոխանցեցի արցախցի պատգամավոր Գագիկ Պետրոսյանին իր այցի ժամանակ Սանտա Կոլոմա դե Գրամենտ, որի քաղաքապետարանում ես խորհրդական եմ: Ի դեպ, այդ այցի ընթացքում դիտարկվել էր նույնիսկ Արցախի Հանրապետության համապետական ընտրություններին որպես միջազգային դիտորդ մեր մասնակցելու հնարավորությունը: Կարծում եմ՝ Արցախի Հանրապետությունը վերջնականապես ճանաչելու համար պետք է գտնել միջազգային համադրելի գործընթաց:

-Իմ գնահատականն այն է, որ Ադրբեջանը խախտեց հրադադարի ռեժիմը և խախտեց Ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո հաստատված ստատուս քվոն: Ես կցանկանայի դատապարտել Ադրբեջանի կառավարության վերաբերմունքը և դատապարտել երրորդ երկրների տնտեսական ու աշխարհառազմավարական շահերը, ինչպիսին Թուրքիան է: Թուրքիան ցանկանում է վերահսկել Կովկասի տարածաշրջանը և դրան հասնելու համար օգտագործում է բոլոր ուժերը՝ օրինական կամ անօրինական, առանց Էրդողանի ներգրավման ուղղակիորեն մատնանշման: Թուրքիան ընկղմված է տարածաշրջանում տարատեսակ բախումների մեջ, և այդ բախումներին նպաստում են նաև վարձկանների և ահաբեկիչների պարագլուխ խմբերը, որոնք սրում են իրավիճակը:

- Ահաբեկիչների առկայությունը միշտ էլ ռիսկի գործոն է, որը մեծացնում է Արցախի բնակչության կրած հնարավոր վնասները: Կատալոնիայում մենք վախենում ենք, որ այս գործոնները լուրջ հարված կհասցնեն հայ ժողովրդին, և Թուրքիայի կողմից նոր ցեղասպանություն կիրագործվի`ցավ ու տառապանք պատճառելով Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում ապրող ընտանիքներին:

-Արցախի անկախության համար պայքարը նման է Կատալոնիայի անկախությանը հասնելու և Իսպանիայի թագավորությունից բաժանվելու պայքարին: Չնայած երկու տարածքների մեծամասնությունը ցանկանում է ինքնորոշում իրականացնել և ստեղծել նոր անկախ և ինքնիշխան պետություններ, ներգրավված երկրները չեն ճանաչում ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը և ուժ են կիրառում՝ կանխելու անկախության ժողովրդավարական գործընթացները: Միջազգային հանրությունը համախմբված պետություններին տեսնում է որպես առևտրական դաշնակիցներ և չի ցանկանում խզել դիվանագիտական հարաբերությունները, քանի որ դա ենթադրում է բիզնեսի կորուստ, որը, սովորաբար, ենթադրում է նավթի, գազի կամ զենքի վաճառք: 

Թուրքիան որպես խոչընդոտ է ծառայում Եվրամիությանը՝ տեղահանվածներին պատերազմական բախումներից կանխելու համար, ինչպես Սիրիային են Եվրոպայից հեռու պահում: Հետևաբար ԵՄ-ն ունի միգրացիոն շահեր Թուրքիայի հետ և ձայնը չի բարձրացնի իր շահավետ հարաբերությունները չխզելու համար: Նույնը տեղի ունեցավ 2017 թ.-ի հոկտեմբերի 1-ին, Կատալոնիայում: Չնայած ինքնորոշման հանրաքվե անցկացնելուն և իսպանական ոստիկանության կողմից ընտրատեղամասերում ընտրողներին ծեծի ենթարկելուն՝ միջազգային հանրությունը չճանաչեց կատալոնացիների ինքնորոշման իրավունքը՝ տնտեսական շահերը Իսպանիայի թագավորության հետ չխզելու համար:

-Քաղաքական ուժերից, կազմակերպություններից կամ անհատներից ոչ մեկը, ովքեր աջակցում են Արցախի Հանրապետության գործին և ճանաչմանը, քաղաքական ուժեր ունեցող մարդիկ չեն, նրանք չունեն իրավիճակի կարգավորման վրա ազդելու իրական ունակություն: ՄԱԿ-ի ցանկացած կառավարության անդամ կամ ազգային կառավարությունների որևէ կուսակցություն հանդես կգա որևէ հայտարարությամբ, որպեսզի չխզեն դիվանագիտական և առևտրային հարաբերությունները Թուրքիայի հետ, նույնիսկ Իսպանիայի խորհրդարանում, որտեղ իմ կուսակցությունը՝ «Կատալոնիայի հանրապետական ձախեր» («Esquerra Republicana Catalunya»), բազմիցս կոչ է արել Իսպանիայի Թագավորությանը ճանաչել Օսմանյան կայսրության կողմից Հայոց ցեղասպանությունը, այս ճանաչումը երբեք չի  պաշտոնականացվել, և բոլոր խնդրանքները մերժվել են:

-Ինչպես նշեցի, ամեն ինչ տնտեսական և աշխարհառազմավարական շահերի պատճառով է: Թուրքիան ունի ՆԱՏՕ-ի ամենամեծ բանակը, ուստի դառնում է Եվրոպայի մեծ դաշնակիցը, ուստի նրանք թույլ են տալիս միջամտել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առկա խնդրին: Հուսով ենք, որ այն կարող է լուծվել խաղաղ ճանապարհով, և որ հայ ժողովրդի նոր ցեղասպանություն տեղի չի ունենա: Կատալոնիայից մենք շարունակելու ենք բարձրաձայնել՝ օգնելու հակամարտությունը միջազգային հանրության համար տեսանելի դարձնելու համար և վերջապես կկարողանանք հասնել Արցախի Հանրապետության ճանաչմանն ու անկախությանը, իսկ մինչ այդ մենք կշարունակենք աշխատել Կատալոնիայի Հանրապետության ճանաչմանն ու անկախությանը հասնելու համար: