Artsakhpress

Վերլուծական

Ադրբեջանը տարածաշրջանային զարգացումներում. վերլուծական

Ադրբեջանը տարածաշրջանային զարգացումներում. վերլուծական

Ադրբեջանը տարածաշրջանային զարգացումներում. վերլուծական

Ադրբեջանը տարածաշրջանային զարգացումներում. վերլուծական
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 10 հուլիսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ:  Ի՞նչ ներքաղաքական և արտաքին քաղաքական զարգացումներ են տեղի ունենում Ադրբեջանում և ի՞նչ պատճառներ են ընկած 2020 թ. հունիսի վերջին և հուլիսի սկզբին տեղի ունեցած իրողությունների հիմքում: 
  • Իրողությունները փաստում են, որ Իլհամ Ալիևի կողմից ադրբեջանական ՊՆ-ում կատարվող ինտենսիվ փոփոխությունների, ինչպես նաև ԱԳՆ–ում տեղի ունեցող զարգացումների պատճառների հիմքում ընկած են կառավարող օղակի նկատմամբ անվստահության բարձր մակարդակը և իշխանության լծակները կորցնելու վտանգը, ուստի գործողությունները թերևս տեղավորվում են կանխարգելման տրամաբանության մեջ: Պետք է ենթադրել, որ այս ուղղությամբ նոր զարգացումներն իրենց սպասել չեն տա:
  • Վերջին զարգացումներում Ի. Ալիևի գործելակերպի մասն են կազմում N զորամասերի բացումը կամ հնարավոր վերաբացման միջոցառումները որպես «մկանների ցուցադրության» ակնհայտ պրակտիկա: Այդ առիթով հաղթական ելույթները, մասնավորապես՝ այդ ֆոնին հակամարտության լուծման դիվանագիտական ճանապարհը բացառելու և ուժի կիրառման միջոցով տարածքային ամբողջականության վերականգման միջազգային իրավունքով սահմանված Ադրբեջանի «լիիրավ իրավունքի» մասին համապատասխան խոսույթն ամրապնդելու համար ձևավորվում են մեղադրականներ և արդարացումներ:
  • Անկախ այն հանգամանքից, որ Ի. Ալիևի ռազմաշունչ հռետորաբանությունն ուղղված է ներքին լսարանին, առկա իրողությունները թույլ են տալիս փաստելու, որ ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունը շարունակում է բարձր մնալ: Հատկանշենք ակնհայտ խուսանավման նպատակ ունեցող Ադրբեջանի ՊՆ պաշտոնական հաղորդագրությունը, «որ առաջնագծին մերձ տեղակայված զորավարժությունների ժամանակ օգտագործված զինտեխնիկան և զինանձնակազմը վերադառնում են մշտական տեղակայման վայրեր»։
  • Վերջին իրողություններում ադրբեջանական քարոզչության հիմնական թիրախը ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացն է, մասնավորապես կողմնորոշիչ հարվածային ազդակներն ուղղված են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությանը: Այս իրողություններով պայմանավորված անհրաժեշտություն կա ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության կարգավորման դիսկուրսի վերաթարմացման, հատկապես՝ համահարթեցված վտանգավոր քաղաքականությունից հրաժարում և ուղղորդված աշխատանք Ադրբեջանի ագրեսիվ հռետորաբանության սահմանափակման ուղղությամբ: Մասնավորապես օբյեկտիվ հարցադրում կարող է առաջադրվել կարգավորման դերակատարություն ստանձնած միջազգային կառույցի կողմից: Օրինակ՝ «Եթե Ադրբեջանը բավարարված չէ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ձևաչափով կամ գործելակերպով, ապա ի՞նչ է առաջարկում դրա փոխարեն»: Այս իրողությունները տանելով օրինաչափությունների տիրույթ, հնարավոր կարելի է համարել, որ տվյալ դեպքում Թուրքիան հերթական անգամ կարող է առաջարկել իր դերակատարությունը համանախագահության ձևաչափում:
  • Խաղաղաշինության /peacebuilding/ տրամաբանություն առաջարկող ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության կողմից այն առաջին հերթին պետք է կիրառելի դարձնել վերևից՝ մասնավորապես փակելով ագրեսիան բորբոքող գործիքների խողովակները: Հատկանշական է, որ վերջին օրերին վերաթարմացել է ԵԱՀԿ անդամ պետություն Սլովակիայի կողմից զենքի միջնորդավորված վաճառքը Ադրբեջանին: Դա այն դեպքում, երբ Սլովակիան 2008 թվականին միացել էր այն փաստաթղթին, ըստ որի ԵԱՀԿ-ն արգելում է հակամարտությունների կողմ հանդիսացող պետություններին զենքի վաճառքը: Թեման ակտիվ էր նաև 2019 թ. երբ պարզվել էր, որ չեխոսլովակյան համատեղ հոլդինգը՝ Czechoslovak Group-ը, շրջանցելով միջազգային էմբարգոն, «Դանա» տեսակի հաուբիցներ և «Վամպիր» տեսակի հրթիռային կայանքներ էր տրամադրել Ադրբեջանին:
  • Ադրբեջանը հայկական հետք տեսավ Իրան-Ադրբեջան օդային սահմանի հետ կապված հերթական ինտրիգում: Խոսքը մասնավորապես ռուսական ԶԼՄ-ներում տարածված այն տեղեկատվության մասին է, ըստ որի Ադրբեջանի տարածքից լրտեսական F-35 կործանիչները մտել են ԻԻՀ օդային տարածք : Չնայած ռուսական ԶԼՄ-ների կողմից լրատվական դաշտում հայտնված տեղեկատվությունը ադրբեջանական կողմից որակվեց որպես «պրոհայկական» և համապատասխանաբար հերքվեց, բայց այն պատճառ հանդիսացավ, որ Իրանն ամրացնի Ադրբեջանի հետ իր օդային սահմանը, մասնավորապես՝ «հրապարակային» կերպով ամրացվեց ռուսական արտադրության «СА-75» և «Двина» զենիթահրթիռային համալիրով, որը ներառում է համապատասխան ռադարներ օդային տարածքը վերահսկելու և անհրաժեշտության դեպքում խոցելիության բարձր մակարդակով: Սա առիթ էր ամրացնելու Իրան–Ադրբեջան օդային սահմանը. իրանական կողմն այս դեպքում անհանգստանալու առիթներ ունեցել է՝ հատկապես Ադրբեջանի տարածքը իսրայելական կամ ամերիկյան կողմից օգտագործվելու առումով:
  • Վերջին շրջանում Ադրբեջանում վերաթարմացել է «Ազգային Ճակատ» և «Մուսավաթ» ընդդիմադիր կուսակցությունների դեմ քարոզչությունը և հետապնդումները: Մասնավորապես կուսակցությունները մեղադրվում են՝ «90-ականների սկզբին տեղի ունեցած հաղորդակցության գծերի կտրման և վաճառքի, քաղաքացիական պատերազմի սանձազերծման, Լեռնային Ղարաբաղի հանձնման գործում, ԱԺՃ իշխանությունների դասալքության մեջ»: Վերջին շրջանում Ադրբեջանում ձերբակալվել են ԱԺՃ 20 ակտիվիստներ, երեք անձանց նկատմամբ հարուցվել են քրեական գործեր, մեկ հոգի տեղափոխվել է հոգեբուժարան: Հարկ է նշել, ադրբեջանական իշխանությունները հստակ գիտակցում են, որ հասարակություններին հատուկ ընդդիմադիր ակտիվ փոքրամասնության և պասիվ մեծամասնության հարաբերակցությունը COVID-19-ի պայմաններում կարող է հակառակ տեսքն ստանալ:
  • Տեղեկատվական պատերազմների «ազատ կրակի գոտում» կարող են հայտնվել հակամարտող պետությունների օբյեկտիվ իրողությունները: Մասնավորապես՝ զարգացումների և հասարակության «համացանցայնացման» բարձր տեմպերի պայմաններում խնդիր է դարձել թիրախավորելու, արհեստական օրակարգային մակարդակ հաղորդելու, պահական խոսույթ ձևավորելու այնպիսի խնդիրների հաշվին, որոնք կարող են ժամանակավոր շեղում ապահովել ներքաղաքական սոցիալական զարգացումներից: Կարող ենք արձանագրել, որ ադրբեջանական կողմից ունենք նախադեպը չունեցած շատախոսություն հայկական ներքաղաքական իրողությունների թիրախավորման ուղղությամբ:
 
Նելլի Բաղդասարյան պ.գ.թ., դոցենտ, ԱրՊՀ պատմության և քաղաքագիտության ամբիոն, ՄՄՀ Կովկասագիտության կենտրոնի Հարավային Կովկասի և Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանի գիտաճյուղի ղեկավար 

     

Քաղաքական

Հայաստանի և Ղազախստանի ԱԳ նախարարները ստորագրել են երկու գերատեսչությունների միջև 2024-2025թթ. գործողությունների ծրագիրը

Հայաստանի և Ղազախստանի արտաքին գործերի նախարարներ Արարատ Միրզոյանը և Մուրատ Նուրտլեուն ստորագրել են երկու գերատեսչությունների միջև 2024-2025թթ. գործողությունների ծրագիրը:

Ղազախստանն իր միջմայրցամաքային ծրագրերում չափազանց մեծ նշանակություն է տալիս Հայաստանին. Մուրատ Նուրտլեու

Հաշվի առնելով Հայաստանի աշխարհագրական առավելությունը՝ երկիրը չափազանց մեծ նշանակություն ունի Ղազախստանի համար՝ միջմայրցամաքային ծրագրերի առումով:

Ղազախստանն իր միջմայրցամաքային ծրագրերում չափազանց մեծ նշանակություն է տալիս Հայաստանին. Մուրատ Նուրտլեու

Հաշվի առնելով Հայաստանի աշխարհագրական առավելությունը՝ երկիրը չափազանց մեծ նշանակություն ունի Ղազախստանի համար՝ միջմայրցամաքային ծրագրերի առումով:

Հայաստանը և Ղազախստանը հնարավորություն ունեն նոր էջ բացել երկկողմ հարաբերություններում․ Միրզոյան

Հայաստանը և Ղազախստանը պատրաստակամ են զարգացնել երկկողմ հարաբերությունները և իրացնել չօգտագործված հնարավորությունները։

Տնտեսական

Հասարակական

ՀՀ իշխանությունները պետք է հասնեն Ադրբեջանի կողմից Արցախի գերեվարված ռազմաքաղաքական ղեկավարների և բոլոր գերիների առանց պայմանի ազատ արձակմանը․ Մայր Աթոռ

Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ Հայաստանի եպիսկոպոսները և թեմակալ առաջնորդները հանդես են եկել հայտարարությամբ Արցախի Հանրապետության գերեվարված ռազմաքաղաքական ղեկավարների հիմնարար իրավունքների ոտնահարման դեպքերի վերաբերյալ։

Մշակվել է ծրագիր, որի միջոցով ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները կարող են ուսում ստանալ և աշխատանքի անցնել պետական աջակցությամբ

Մշակվել է ծրագիր, որի միջոցով Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածները կարող են ուսում ստանալ և աշխատանքի անցնել պետական աջակցությամբ:

Ադրբեջանցիներն Արցախում ավերել են զոհված զինծառայողներին նվիրված հուշահամալիրը, անհետացրել է 13-րդ դ. արձանագիր խաչքարը

Ադրբեջանցիներն ավերել են Արցախի Ծար գյուղում գտնվող արցախյան ազատամարտում զոհված հայ զինծառայողներին նվիրված հուշահամալիրը, անհետացրել 1224 թ․ արձանագիր խաչքարը։

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 7 ընտանիք 16 միլիոն դրամ կստանա՝ սահմանամերձ գյուղերում բնակարան կառուցելու համար

Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված 7 ընտանիք 16-ական միլիոն դրամ կստանա՝ սահմանամերձ գյուղերում բնակարան կառուցելու համար։

Ռազմական

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը հարաբերական կայուն է․ Էդվարդ Ասրյան

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը գնահատվում է հարաբերական կայուն։

ՊՆ վարչական համալիրում տեղի է ունեցել Նիկոլաոս Դենդիասի դիմավորման հանդիսավոր արարողությունը

ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը մարտի 4-ին ընդունել է պաշտոնական այցով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոլաոս Դենդիասին։

Հունաստանի պաշտպանության նախարարը ժամանել է Հայաստան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հրավերով Հայաստան է ժամանել Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասի գլխավորած պատվիրակությունը։

Հունաստանի պաշտպանության նախարարը ժամանել է Հայաստան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հրավերով Հայաստան է ժամանել Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասի գլխավորած պատվիրակությունը։

Տեսանյութեր

ավելին

Ամենադիտված

ամիս

շաբաթ

օր

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների համար նախատեսված «40+10 հազար» ծրագիրը կշարունակվի առնվազն մինչև տարեվերջ

Մարտի 20-ին Ազատության հրապարակում տեղի կունենա Արցախի ժողովրդի կարիքների ապահովման նախաձեռնության հանրահավաքը

Նիկոլ Փաշինյանը ԼՂ հայության բռնի տեղահանումը համարում է 2023 թվականի մեծագույն մարտահրավերը

Հայաստանը մնում է ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցը. գլխավոր քարտուղար

Բեռլինում Արցախի մշակութային ժառանգության մասին գրքի շնորհանդեսը չեղարկվել է «միջոցառման դեմ զանգվածային արշավի և էսկալացիայի վտանգի» պատճառով

Ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 7 ընտանիք 16 միլիոն դրամ կստանա՝ սահմանամերձ գյուղերում բնակարան կառուցելու համար

ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ

Անահիտ Մանասյանը մասնակցել է Հիմնարար իրավունքների ֆորումին

Search